پدیده شگفت انگیز شَفَق قُطبی !

 

شَفَق یا سُرخی قُطبی یکی از پدیده‌های جوی کرهٔ زمین است. شَفَق‌های قُطبی نورهای زیبایی هستند که به طور طبیعی در آسمان دیده می‌شوند که معمولاً در شب و در عرض‌های جغرافیایی قُطبی به چشم می‌خورند. آنها در یونوسفر تشکیل می‌شوند و سپیده دم قُطبی قابل مشاهده هستند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آنها شَفَق‌های شمالی نیز گفته می‌شود. به شَفَق‌های قُطبی، نور قطب شمال هم گفته می‌شود زیرا آنها فقط در نیم کرهٔ شمالی رویت می‌شوند و هر چقدر به قطب شمال نزدیک می‌شوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری می‌رود که بتوانید آنها را ببینید به طور مثال در شهرهای شمالی کانادا که بسیار نزدیک به قطب هستند امکان رویت آنها بسیار زیاد است. 

شَفَق‌های قُطبی در نزدیکی قطب مغناطیسی شمالی ممکن است خیلی بالا باشد ولی در افق شمالی به صورت سبز بر افروخته و در صورت طلوع خورشید به صورت قرمز کمرنگ دیده می‌شود. شَفَق‌های قُطبی معمولاً از سپتامبر تا اکتبر و از مارس تا آوریل اتفاق می‌افتند. در قطب جنوب نیز این اتفاق می‌افتد ولی فقط در جنوبی‌ترین عرض جغرافیایی قابل رویت است و گاهی اوقات در آمریکای جنوبی و استرالیا پدیده شَفَق مشاهده میشود.

در هنگام شکل گیری شَفَق قُطبی، آسمان تابان می شود و نقش هایی با رنگها و شکل های گوناگون دیده می شود. گاهی دارای شکل کمان یکنواخت، ساکن یا تپنده است و گاهی عبارت است از شمار زیادی پرتو با طول موج های متفاوت، که مانند پرده ها و نوارها بازی می کنند و پیچ و تاب می خورند. رنگ تابانی از سبز مایل به زرد به سرخ و بنفش مایل به خاکستری تغییر می کند. بعضی از قبایل کانادایی به این پدیده رقص ارواح می‌گویند.

طبیعت و منشا شَفَق های قُطبی زمان درازی به کلی پوشیده مانده بود و قرن‌ها بود که این پدیده زیبا علاقمندان به آسمان را مسحور کرده است اما تا به امروز علت ظهور این پدیده و شکل‌گیری دوره‌های تناوب آن ناشناخته مانده بود تا اینکه به تازگی برای توجیه این راز توضیحات رضایت بخشی پیدا شده است ...

تصاویر زیر صحنه هایی از این پدیده شگفت انگیز را در شمال غربی کانادا نشان می دهد: