متولد مهر (دخمه ای برای همدلی)

"خرد" از آن کسی است که بیاندیشد.

متولد مهر (دخمه ای برای همدلی)

"خرد" از آن کسی است که بیاندیشد.

تاریخـچه موسیقی ایران (۳)ــ آلات مـوسـیقـی ایران

 

 

 

  

 

" دمام " 

 

 

 

دمام یکی از مشهـورتـرین آلات موسیقی در جـنوب کـشور، خصوصاً بـوشهـر است. دمام بصورتی استوانه شکـل است که دو طرف آن با پـوست مسدود شده و با تـسمه و طـناب آن را سفت و محـکم می بـنـدند.  موقعـی که آن را بـرروی زمیـن بصورت محـکـم و ثـابت می گـذارند، می توانـند با دو دست هـم آن را بـنـوازند. در بعـضـی مـواقع آن را از گـردن خود آویزان کرده و شروع به نواخـتـن می کـنند.  با اینکـه دمام فـقط در مخصوص ایران است؛ اما بطور مـثـال شما می توانیـد آن را در هـنـد، بعـضی از کـشورهـای عـربی و آفـریقـایی پـیـدا کـنـیـد. 

  

  

" دو طبل "  

 

این ساز از دو طبل بزرگ و کوچک ساخته شده است. این نوعی ساز جنگی است که بوسیله کردها استفاده میشود؛ از گردن اسب آویزان شده و برای بحرکت درآوردن و شور و شوق دادن به جنگجویان نواخته می شود. این ساز هم تقریباً شبیه به "تاس" است؛ مرکب از دو کاسه فلزی که پوست به روی آنها بوسیله تسمه محکم بسته شده، و آن دو بوسیله دو قطعه چرم به همدیگر متصل می شوند. طبل بزرگتر صدای بم تری از طبل کوچکتر دارد. دوطبل تقریباً شباهت به طبل هندی دارد، بجز آنکه آن طبل صدای بیشتری پخش می کند و با انگشتان نواخته میشود.   

 

 

" فلوت یا نی " 

 

 

 

فلوت یا نی و فلوت کوچک تنها سازهای بادی چوبی هستند که فاقد زبانه اند. نفس اجرا کننده از سوراخ کوچکی که در کنار لوله نزدیک به سر آن تعبیه شده وارد لوله میشود. باز و بسته شدن سوراخها در فلوتهای امروزی توسط کلید صورت میگیرد. با آنکه فلوت از دسته "سازهای بادی-چوبی" شمرده میشود ، اما امروزه فلوت را از نقره نیز میسازند یا فقط بر روی ساز روکش نقره ای میکشند.  

  

 

" تار " 

  

 

سازی ایرانی، دارای نشانه هایی از ویژگیهای اصیل و سنتی و قومی ایران و از کامل ترین سازهای زهی ایرانی است. در اواخر قرن نوزدهم میلادی در مصر مطرح گردید. برخی آن را منسوب به فارابی دانسته اند. تار به شکل امروزی سابقه طولانی و دوری ندارد، چرا که تا چند دهه پیش، تار با پنج سیم نواخته می شد، اما بر حسب احتیاج سیم ششمی نیز بدان اضافه گشت.

تار با مضرابی متشکل از یک تیغه فلزی
(از جنس فلز برنج) آمیخته با موم نواخته می شود و از لحاظ صدادهی از انواع کامل آلات موسیقی ایرانی است. تار در ارکستر از وظیفه اجرای ملودی تا پشتیبانی سازها به خوبی برمی آید، به خصوص که انواع تار با سیم های بم را می توان بکار گرفت. 

  

 

" تنبک " 

  

 

از سازهای کوبه ای پوستی است که دارای بدنه ای از جنس چوب یا فلز یا سفال توخالی که بر سطح دهانه فراخ آن پوست کشیده می شود و زیربغل نهاده و با انگشتان دو دست می نوازند.

 از زمان ساسانیان با نام دمبلک وجود داشته و در پنجاه سال اخیر بصورت مستقل نیز نواخته می شود.  

  

  

" دف " 

 

 

دف، چـیـزی است شـبـیه به یک چارچوب طبل، که در اکـثـر نـقاشی های مـیـنـیاتوری، ترسیم شده است.  در برخورد اول با دف، بـنظر خـیـلی ساده می رسد؛ اما دف قابـلیت به صدا درآوردن ریـتـمهـا و آهـنگـهای مشکـل را دارد. در موقع نواخـتـن آهـنگـی صدای آن بخـوبی شـنیـده می شود. با حلقه های کوچک فـلزی که در داخل آن تعـبـیه شده است تـزئـین می شود و آن را از پـوست  

  

 

 

" دوتار " 

  

 

دوتار، سازی بسیار عالی که با گـردنی دراز و از خانوادهً عود است، می توان در آسیای مرکـزی، خاورمیانه، و شمال شرقی چـین پـیـدا کرد.  جـد این ساز به احتمال زیاد، تـنـبـور خراسانی، است که شکـل آن در کـتاب الموسیقی الخبر، ال فرابی در قـرن دهـم شرح داده شده است.   

در این ایران، دوتار را در نواحی شمال و شرق استان خراسان، بخوصوص در بـین تـرکمانان، و گـرگـان و گـنـبـد، می نوازند.  وسیله ساز یکسان است؛ اما طریـقـه کوک کردن آن کـمی با هـم در مناطق مختـلف فرق دارد. دو نوع مختـلف از چوب در ساختمان دوتار مورد استـفاده قرار می گیرد. قسمت گـلابی شکـل آن را از چـوب درخت شاه توت و قسمت گـردن آن را از چوب زردآلو یا درخت گـردو تهـیه می کـنـند.  

دوتار را در فاصله چهـار یا پـنج کوک می کـنند. در قـدیم زه هـای آن را از رودهً حیوانات تهـیه می کـردند، ولی امروزه آن را از نایلون یا سیم های فولادی تـهـیه می کـنـند که هـم بهـتر مقاومت می کـند و هـم ارزان تر است.  

  

 

 

" کمانچه " 

  

 

کمانچه سازی است محلی و کلاسیک که شروع آن برمیگردد به تاریخ کهن ایران زمین. کمانچه کلاً از چوب تهیه شده است و قسمتی از آن قوسی شکل است که با پوست گوسفند روی آن پوشیده شده است. گردنی استوانه ای شکل و دارای چهار سیم یا رشته است.

طرز نواختن کمانچه بستگی به نواحی مختلف ایران دارد.  

  

 

" سه تار " 

  

 

سه تار، ساز ملی موسیقی ایران است. این ساز در ابتدا به سه سیم بیشتر نداشت. از این رو آن را سه تا، ستو، ستویه و ستاه نیز نامیده اند، اما در اوایل عهد قاجار، توسط عارفی به نام مشتاق علیشاه، سیم چهارمی نیز بدان اضافه گشت. سه تار سازی است از خانواده سازهای زهی که همواره به عنوان ساز دوم یا سوم موسیقیدانان ایرانی جایگاه خود را حفظ کرده است.

سه تار از جنس چوب، با کاسه ای گلابی شکل و نیم کره ای، و دسته ای نازک تر از دسته تار و دارای چهار سیم می باشد و با ناخن انگشت اشاره نواخته می شود. 

 

  

" تنبور "  

 

 

تنبور با تاریخچه ای در حدود 1500 سال قبل از میلاد، در ادوار مختلف تاریخی به چشم می خورد و از رایج ترین سازهای مضرابی است. تنبور زمانی در انواع کاسه های گلابی شکل در ایران و سوریه ساخته می شد و سپس از طریق ترکیه و یونان به غرب راه یافت و کاسه بیضی شکل آن در مصر باب شد.

امروزه، تنبور سازی است محلی، با دسته ای بلندتر و کاسه ای بزرگ تر و منحنی تر از سه تار و دارای سه سیم و چهارده پرده، که با پنجه نواخته می شود و خاصه در مجلس تنبورنوازان و د
راویش کردستان و کرمانشاهان، مجری موسیقی مذهبی است. 

  

 

 

" بـربـط "   

 

 

 

بـربـط، جـد عـودهـای اروپـایی است؛ و هـمـیـنطور آن را عـود هـم می شـناسـند.  گـردنی کوتاه و کج با دو ردیـف پـنج زه ای بـر آن کـه با کـوک چـهـارمی آن و با اسـتـفاده از پـر بال عـقـاب موسـیقـی سـنـتی را می نوازنـد.  صدای آن، صدایی بم است.  

  

 

" دهـل "  

 

دهـل یکی از سازهای معـروفی است که بصورتی گـسـترده در مراسم شادی در کـردستان بکـار می رود، هـمچـنـیـن می تـوان آن را در نـقاط مخـتـلف ایران و جهـان پـیدا کرد.  دهـل و سرنا ( سازی بادی ) معـمولا با هـمـدیگـر و در موقع رقـصهـای گـروهـی نواخـته می شوند. صدایی بسیار بلند و قابل ملاحضه دارد. بصورتی استوانه شکـل از چوب تهـیه شده است و دو طرف آن را پـوست کـشیده اند.  دهـل را بوسیلهً چـوبی که مـثـل سر عصا است در دست راست و چـوبی باریک در دست چپ می نوازند. صداهای بـلند را بوسیله چوبی که در دست راست دارند در می آورند و با چوب دست چپ فـقط بصورت تـزئینی و بعـضی اوقات صداهای زیر و کوچک را می نوازند.   

  

 

 

" قیچک "  

 

 

قیچک، ویولون یا کمانچه ای قوسی شکل و سازی است محلی و بیشتر در نواحی جنوبی کشور از آن استفاده میشود. دو سوراخ بزرگ در قسمت بالائی، قیچک در نزدیکی محلی که انگشتان قرار می گیرند و یکی در قسمت پائین قرار دارد؛ که بوسیله پوست روی آن پوشیده شده است. چهار رشته اصلی و مابین هشت تا شانزده رشته، موافق با متن در این ساز ایرانی است.   

 

  

 

" سنتور "    

 

 

 

سازی است به شکل ذوزنقه متساوی الساقین، که از دو جنس چوب و فلز تشکیل یافته است. بر سطح فوقانی سنتور هفتاد و دو سیم کشیده شده که دو سر سیم ها به وجوه جانبی سنتور متصل می باشد.

سنتور با دو مضراب چوبی نازک و بلند بنام مضراب نواخته می شود و هر چهار سیم از روی یک پایه به نام خرک عبور می نماید. 

  

 

نظرات 2 + ارسال نظر
امیرناصری چهارشنبه 10 آبان 1391 ساعت 11:32 ق.ظ

Pharmd806 جمعه 4 اسفند 1391 ساعت 06:22 ب.ظ http://Good info

Hello! cdaagcf interesting cdaagcf site! I'm really like it! Very, very cdaagcf good!

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد